Poznaj ciekawostki związane z regionem, z którego pochodzi strój cieszyński.
Cieszyn i okolice to fascynująca kraina z mnóstwem atrakcji i tajemnic do odkrycia.
Poniżej znajdziesz przykłady wyrażeń gwarowych, krótkie wprowadzenie w świat regionalnej kuchni, a także poznasz jedną z cieszyńskich legend.
Z odkodowaniem wybranych regionalizmów zmierzysz się, rozwiązując quiz online. Możesz również skorzystać z jego wersji przygotowanej do wydruku.
Piękna gwara cieszyńska zachowała wiele cech staropolszczyzny, ale też sporo w niej zapożyczeń z języków obcych. Niektóre słowa są zupełnie niezrozumiałe dla mieszkańców innych regionów Polski.
W gwarze piszą swoje utwory współcześni poeci pochodzący ze Śląska Cieszyńskiego. Przeczytaj wiersz Juliusza Wątroby Wróble. Jeśli nie rozumiesz słów gwarowych, skorzystaj ze słownickza zamieszczonego pod wierszem.
Hań, na górze, w starej trówle
gniozdo se zrobiły wróble.
Wróblo baba wajca zniósła
w bjołym czepcu i w porwósłach.
Wróbel dzióbek wszyndy wstyrkoł,
djosek po cieszyńsku ćwiyrkoł.
A za jakisi czas w trówle
wykluły sie młode wróble.
Głodne dzióby fest rozwarły
i jyno by żarły, żarły...
I jo was tóm godkóm bodnym:
Choć żech nie ptok, też żech głodny!
Objaśnienia wyrazów gwarowych:
Więcej o gwarze cieszyńskiej dowiesz się na stronie Tramwaj Cieszyński »
Cieszyn, w czasach gdy znajdował się pod panowaniem Habsurgów, nazywany był małym Wiedniem. Do dziś można w kuchni cieszyńskiej odnaleźć kulinarne echa dawnej monarchii austro-węgierskiej.
Wśród cieszyńskich łakoci znajdziemy i drożdżowe ciasteczka, i pierniczki, ale najpopularniejszym deserem jest tu strudel z cienkiego, zawijanego ciasta z owocami, głównie jabłkami. Podaje się go na gorąco lub zimno.
W gronie świątecznych wypieków króluje w Cieszynie murzin. Z zewnątrz przypomina chleb, w przekroju widać kawałki kiełbasy oraz boczku wtopione w ciasto. Murzin przygotowywany jest tylko raz w roku - na Wielkanoc.
Tysiącletnia świątynia w kształcie rotundy (jej wizerunek znajdziesz na odwrocie banknotu o nominale 20 zł), Góra Zamkowa, Wieża Piastowska, Stare Miasto... Wśród zabytkowych murów kryje się mnóstwo tajemnic i legend. Ta najsłynniejsza opowiada o założeniu miasta w roku 810.
Według podania, król Leszek wysłał trzech synów, Bolka, Leszka i Cieszka, w daleką drogę, każdego w inną stronę. Chłopcy wędrowali wiele miesięcy, aż spotkali się wreszcie przy źródełku w pięknej okolicy. Tak ucieszyli się spotkaniem, że postanowili założyć w tym miejscu gród Cieszyn, a nad źródełkiem wznieść na pamiątkę studnię. Stoi ona do dziś, zwana od setek lat Studnią Trzech Braci.
Olza w podaniach - tu przeczytasz więcej cieszyńskich legend »
Quiz gwarowy, a także uzupełniającą go krzyżówkę z hasłem (żeby ją rozwiązać, trzeba znać nazwy elementów stroju cieszyńskiego - podpowiedzi znajdziesz w działach Opis oraz Leksykon) możesz pobrać na swój komputer i wydrukować. Kliknij wybrany szablon prawym przyciskiem myszy, następnie wybierz opcję Zapisz grafikę jako.
Więcej materiałów do nauki i zabawy ze strojem cieszyńskim, ich szczegółowe opisy i propozycje wykorzystania znajdziesz w dziale Wydruki.
Plansze z opisem stroju, ilustrowany leksykon, interaktywne gry i zabawy, pakiet materiałów edukacyjnych do pobrania i wydrukowania. Ucz się i baw razem z nami!
Serwis edukacyjny dla dzieci, rodziców i nauczycieli, popularyzujący wiedzę o polskich strojach narodowych i regionalnych. Bezpłatne materiały, przeznaczone do nauki i zabawy w domu, przedszkolu i szkole.
