Poznaj ciekawostki związane z regionem, z którego pochodzi strój kociewski.
Kociewie to fascynująca kraina z mnóstwem atrakcji i tajemnic do odkrycia.
Poniżej znajdziesz przykłady wyrażeń gwarowych, krótkie wprowadzenie w świat kociewskiej kuchni, poznasz też jedną z lokalnych legend.
Z odkodowaniem wybranych kociewskich słówek zmierzysz się, rozwiązując quiz online. Możesz również skorzystać z jego wersji przygotowanej do wydruku.
Dawna mowa Kociewiaków nie zachowała się w czystej postaci, ale jej elementy można jeszcze dziś usłyszeć na ulicach miast i wsi Kociewia. Zrozumienie znaczenia niektórych słówek może być trudne dla mieszkanców innych regionów Polski. Oto kilka przykładów.
Na początek swojsko brzmiące słówko: guła. Z czym je kojarzysz? Otóż nie oznacza ono ani niezdary, ani piłki, ani gaduły. Tak Kociewiacy nazywają indyczkę. A czym jest na Kociewiu kruszka? Spróbuj zgadnąć. Może to szklana bombka na choinkę, taka, którą łatwo stłuc? A może to słodka drożdżówka obsypana kruszonką? Nie, to po prostu - gruszka. Lorbas nie jest dzwonem o basowym tonie, to chłopak, który lubi psocić. Byki to śliwki, cuksy to cukierki, parzybroda to zupa z białej kapusty, a zelga to odwilż.
Chcesz poznać więcej kociewskich słów i wyrażeń? Znajdziesz je na stronie kociewie24.eu »
Kuchnia kociewska wyróżnia się smakiem, różnorodnością i prostotą składników. Gospodynie tworzyły dania z tego, co znalazły w przydomowym ogródku, na łące, w polu, w lesie lub w zagrodzie.
Na śniadania podawano tu najczęściej zacierki, czyli zupę mleczną z kluseczkami. Na obiad serwowano zazwyczaj ajntop, jednogarnkową potrawę w postaci gęstej warzywnej zupy z kawałkami mięsa, a na kolację - chleb ze smalcem lub jajecznicę na słoninie. W codziennym jadłospisie nie brakowało też ryb z okolicznych jezior i rzek, oraz słodkości z racuchami (placuszki nadziewane jabłkiem), grochowinkami (chruściki) i fefernuskami (pierniczki) na czele. Specjałem przyrządzanym nie tylko na uroczyste okazje był szandar - babka ziemniaczana ze skwarkami i zasmażaną kapustą.
Kociewski krajobraz sprzyjał tworzeniu podań. Nie inaczej było z najbardziej znaną legendą, której bohaterem jest... wielki kamień! Przed tysiącami lat przyniósł go z sobą lądolód. Ten największy na Kociewiu głaz narzutowy wygląda na tyle dziwnie, że miejscowa ludność próbowała sobie wytłumaczyć jego obecność interwencją sił diabelskich.
Dawno, dawno temu w pobliżu wsi Pinczyn zamieszkał diabeł. Przybył tu z misją: miał zwabić do piekła jak najwięcej ludzkich duszyczek. Ale mieszkańcy wsi byli bardzo pobożni i dlatego, pomimo diabelskich sztuczek, nie dawali się nakłonić do czynienia zła. W dodatku często chodzili do kościoła na mszę i nabożeństwa. To rozzłościło diabła tak bardzo, że postanowił się zemścić. Pewnej nocy przytargał skądś ogromny głaz, którym zamierzał zatarasować wejście do kościoła. I mało brakowało, by tak się stało, ale nagle zapiał kogut, a z nieba sfrunął anioł. Wystraszony diabeł uciekł, porzucając kamień na pobliskiej łące. Diabelski głaz leży tam do dziś, widać na nim nawet ślady czarcich kopyt i pazurów.
Więcej kociewskich legend znajdziesz na stronie kociewie24.eu »
Quiz gwarowy, a także uzupełniającą go krzyżówkę z hasłem (żeby ją rozwiązać, trzeba znać nazwy elementów stroju kociewskiego - podpowiedzi znajdziesz w działach Opis oraz Leksykon) możesz pobrać na swój komputer i wydrukować. Kliknij wybrany szablon prawym przyciskiem myszy, następnie wybierz opcję Zapisz grafikę jako.
Więcej materiałów do nauki i zabawy ze strojem kociewskim, ich szczegółowe opisy i propozycje wykorzystania znajdziesz w dziale Wydruki.
Plansze z opisem stroju, ilustrowany leksykon, interaktywne gry i zabawy, pakiet materiałów edukacyjnych do pobrania i wydrukowania. Ucz się i baw razem z nami!
Serwis edukacyjny dla dzieci, rodziców i nauczycieli, popularyzujący wiedzę o polskich strojach narodowych i regionalnych. Bezpłatne materiały, przeznaczone do nauki i zabawy w domu, przedszkolu i szkole.
